Koreya Xalq Demokratik Respublikası coğrafiyası
Koreya Xalq Demokratik Respublikası (KXDR, Şimali Koreya) Şərqi Asiya regionunda, Koreya yarımadasının şimalında yerləşən dövlət. Şimal-şərqdən Rusiya ilə sərhədlənir. İki ölkəni Tumannaya çayı ayırır. Şimal və şimal-qərbdən isə Çinlə sərhədə malikdir. Burada iki ölkə arasında təbii sərhəd rolunu Yaluszyan çayı oynayır. Cənubdan isə Cənubi Koreya ilə sərhədlənir. Olkənin şərq sahillərini Yapon dənizi, qərb sahillərini isə Sarı dəniz yuyur.
Ərazisi
[redaktə | mənbəni redaktə et]| ümumi: | 120 540 km² |
| quru: | 120 410 km² |
| su: | 130 km² |
Quru sərhədləri və sahil xətti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ölkənin quru sərhədlıri cəmi 1673 km təşkil edir. Çin ilə 1416 km, Cənubi Korera ilə 238 km, Rusiya ilə isə 19 km sərhədə malikdir.
Sahil xəttinin uzunluğu isə 2495 km təşkil edir.
Ərazi suları
[redaktə | mənbəni redaktə et]KXDR sahillərindən 12 mil uzağa qədər olan əraziləri (22,224 km) öz ərazisi elan etmişdir. Üstəlik sahildən Yapon dənizinin daxilinə 92,6 km və Sarı dənizin 379,4 kilometrlik sahəsinə heç bur gəmi və uçaq aparat daxil ola bilməz. Sarı dənizdə Cənubi Koreya ilə olan sərhəd ABŞ tərəfindən XX əsrin 50-ci illərində müəyyənləşdirilmişdir. Ancaq bu sərhədi rəsmi olaraq Şimali Koreya tanımır.
Topoqrafiya və Su sistemi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
KXDR demək olar tam dağlıq ölkədir. Ərazi dağarası vadilərdən ibarətdur. Sahil hissəsində düzənliklər olsa da ancaq qərb sahillərində geniş düzənliklər əmələ gəturə bilir.
Ən hündür və ən alçaq nöqtələri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ən aşağı nöqtə: Yapon dənizi 0 m
- Ən yuxarı nöqtə: Pektusan dağı 2744 m
Bölgəyə gəlmiş ilk avropalılar ərazini görərkən onu güçlü fırtınası olan dəniz olaraq adlandırırfılar. Səbəb isə ölkə ərazisin 80 % dağlıq olması idi. Dağlıq hissələrdə insanlar düzən hissələrə nisbətdə olduqca az yaşayır.
Pektusan dağı Çinlə sərhəddə yerləşir. Bu dağ vulkanik xüsusiyyətə malikdir. Bazalt qatı yer səthinə 1 400-2 000 metr qalxır. Kımqansan dağı 1638 metr hündürküyə malikdir. Onun gözəlliyi hətta Cənubi Koreyada yaşayan turistləri belə özünə cəlb edir.
Şimal və şərq hissələrdə yerləşən dağ massivləri Sarı dəniz və Qərbi Koreya körfəzinin ərazisinə axlr. Ən uzun çayı Yaluszyan 790 km uzunluğa malikdir. Tumannaya çayı 521 metr uzunluğa malikdir. O Yapon dənizinə tökülür. Digər iri çayı Tedonqan isə 397 metrdir.
İqlimi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Koreya musson iqliminə malikdir. İldə dörd fəsil müşahidə edilir. Qışı quru və soyuqdur. Yanvar ayının orta temoeraturu Pxenyanda −3 °C gündüz, −13 °C gecə müşahidə edilmişdir. Avqust ayının isə orta temperaturu gündüz 29 °C, gecə isə 20 °C olur. Yağıntının böyük qismi iyun-sentyabr ayları düşür. Yaz və payız yumşaq keçur. Əsasən quru olur.
Təbii ehtiyyatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ölkədə çıxarılan təbii ehtiyatlar: daş kömür, sink, volfram, qrafit, dəmir, mis, qızıl, duz və s.
İstifadə edilən torpaqlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]| əkilən toroaqlae: | 14 % |
| meşə massivləri: | 61 % |
| digırləri: | 23 % |
Əkilən toroaqların ümumi sahəsi: 14,600 km² təşkil edir.
Bitki örtüyü
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ümumilikdə Koreya yarımadasında 3400 borulu bitki növü vardır. Onlarsan təkcə 100 növ bambuk Şimali Koreyada bitir. Yuxarıdan aşağı endikcə tundra, kollar, tayqa, qarışıq meşələr, enliyarpaq meşələr bir-birini əvəz edir.
-
-
-
[ -
-
-
Ərazisində çoxlu liana növləri bitir. Giləmeyvə kolları sıx kolluqlar əmələ gətirir[1] [2][3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Chang C.S., Kim H., & Chang K.S. Provisional checklist of vascular plants for the Korea Peninsula flora (KPF). — DESIGNPOST, 2014. — С. 660. — ISBN 978-89-968648-3-7.
- ↑ "Flora of China". 2012-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-18.
- ↑ "Geobotanica Pacifica". 2018-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-18.